Nefryt... kamień szczególny

Nefryt (gr. nephros – nerka), obok jaspisu, uważany był powszechnie za kamień leczniczy. Wierzono, że posiadanie go jest skutecznym środkiem na wszelkie schorzenia nerek. Nefryt to skała zbudowana z drobnych pręcików i igieł złożonych z minerałów zwanych afibolami. Gama barw tego kamienia  zawiera się od białej do ciemno- i czarnozielonej, a czasami bywa czerwonawa w wyniku utleniania żelaza. Już w epoce kamiennej wykorzystywano go do wyrobu przeróżnych narzędzi. Dzięki olbrzymiej wytrzymałości stanowił znakomity materiał do wyrobu siekierek, młotków, noży i grotów strzał. Wyroby z nefrytu znajdowano w różnych miejscach na świecie – od jezior w Szwajcarii po Bajkał, na brzegach Morza Karaibskiego i nawet w Nowej Zelandii. Szczególnie ceniony był jednak w Chinach, gdzie wyrabiano z niego ozdoby, rzeźbione naczynia, przedmioty kultu religijnego oraz... instrumenty muzyczne. Na jedwabnych lub złotych sznurkach zawieszano nefrytowe płytki, które po uderzeniu drewnianym młoteczkiem wydawały dźwięki o różnych tonach. Nefryt zdobił również insygnia władzy cesarza i jego urzędników. Miał też duże zastosowanie w życiu codziennym. Wyrabiano z niego naczynia – talerzyki, kubeczki, miseczki... Z nefrytu wytwarzano także amulety, rzeźbione wazy i pudełeczka, które bywały darem ofiarowywanym w dowód miłości i przyjaźni. 

Chińscy cesarze cenili nefryt do tego stopnia, że polecali z niego wyrabiać monety. W Chinach właśnie – w dwunastym wieku – powstało najobszerniejsze dzieło o nefrycie, zawierające około 700 rycin przedstawiających wyroby będące w posiadaniu pierwszego cesarza z dynastii Sung. Nefryt występuje również w Polsce. Ten z okolic Jordanowa jest barwy zielonej w różnych odcieniach: od szarozielonej, poprzez jasno- do ciemnozielonej. Warto wspomnieć, że z Jordanowa w 1899 roku amerykański badacz kamieni G. F. Kunz wywiózł, niestety, potężny blok nefrytu ważący ponad 2 tony. Okaz ten obecnie znajduje się w Metropolitan Museum w Nowym Jorku.