Głagolica... zabytki piśmiennictwa słowiańskiego

Codex Suprasliensis

Do czasu działalności misjonarzy Cyryla i Metodego Słowianie nie mieli jeszcze ukształtowanego pisma. Musieli oni nie tylko przełożyć Pismo święte, ale także stworzyć słowiańskie znaki pisarskie. Pierwszy alfabet stworzony przez Cyryla, zwany głagolicą (głagoł – słowo), wywodził się z opartego na piśmie greckim bizantyjskiego systemu graficznego. Pierwsze rękopiśmienne księgi słowiańskie pisane były głagolicą, w której każdej głosce odpowiadał jeden znak graficzny. Język tych ksiąg liturgicznych nazwano staro-cerkiewno-słowiańskim. Oryginalne rękopisy Cyryla i Metodego nie zachowały się, a znane są jedynie odpisy z X i XI wieku. Najważniejsze zabytki staro-cerkiewno-słowiańskie to głagolickie Kodeksy: zografski, mariański, Assemaniego, zawierające przekłady ewangelii, Psałterz synajski, fragment Mszału kijowskiego i inne. Swe nazwy otrzymały przeważnie od miejsca, gdzie zostały znalezione lub od osób, które je posiadały. 


Kodeks zografski

Codex Zographensis

Kodeks zografski zawiera tekst czterech Ewangelii i składa się z 304 pergaminowych kart, z których 288 zapisanych jest głagolicą. Rękopis został znaleziony w 1843 roku w klasztorze Zografu na Górze Athos. W roku 1860 został podarowany carowi Aleksandrowi II, a on przekazał go do Biblioteki Publicznej w Petersburgu. 

Kodeks mariański

Kolejny manuskrypt głagolicki Kodeks mariański został odnaleziony w 1845 roku również na Górze Athos. To tekst czterech ewangelii zawierający 175 kart, lecz bez początku i końca. Dwie pierwsze karty ocalałego kodeksu znajdują się w Wiedniu, a pozostałe w Moskwie. 

Kodeks Assemaniego

Natomiast kolejny manuskrypt – Kodeks Assemaniego, liczy 158 kart i jest odpisem najstarszego słowiańskiego lekcjonarza. Odnalazł go w 1736 roku jezuita Giuseppe Assemani w Jerozolimie.