sobota, 3 września 2016

Jan Haller... krakowski drukarz i wydawca


Niemiecki kupiec

Jan Haller, właściwie Johann Haller (1467 – 1525) – niemiecki kupiec, drukarz i wydawca urodził się w Rothenbur ob der Tauber. Przybył do Krakowa i w roku 1482 zapisał się na Akademię Krakowską. Nie uzyskał jednak formalnie żadnego stopnia naukowego. W roku 1491 ożenił się z córką bogatego krakowskiego kuśnierza Barbarą Kunosch. Dziesięć lat później został ławnikiem miejskim, a następnie rajcą. Na handlu winem i miedzią węgierską zbił fortunę. 

Działalność wydawnicza Hallera

Od 1494 roku Haller rozpoczął działalność nakładową, a podczas swoich licznych podróży za granicę w interesach nawiązał kontakt z przodującymi oficynami wydawniczymi na Zachodzie. Tam też wydał na polskie zlecenie m.in. podręczniki uniwersyteckie. Znane są jego kontakty z takimi drukarzami jak: G. Stuchs w Norymberdze, W. Stoeckl w Lipsku czy A. Manutius w Wenecji. W roku 1501 z Metzu sprowadził do Krakowa drukarza Kaspra Hochfedera, który rozpoczął drukowanie książek pod szyldem Hallera w roku 1505. Oficyna Jana Hallera uzyskała przywilej królewski na wyłączność druków państwowych w dniu 30 września 1505 roku. Ten ceniony krakowski wydawca drukarnię prowadził aż do swojej śmierci w roku 1525. Jako jeden z pierwszych druków ukazał się Commune Regni Poloniae privilegium Jana Łaskiego, zwany inaczej Statutem Łaskiego, wydrukowany na pergaminie 27 stycznia 1506 roku. Była to pierwsza w Polsce wydana drukiem urzędowa publikacja, której nakład wynosił około 150 egzemplarzy. Jan Haller wydawał również mszały, brewiarze, agendy, czyli chrześcijańskie księgi liturgiczne oraz podręczniki i druki drobniejsze, w sumie około 300 pozycji. Wśród nich były również i fragmenty w języku polskim, m.in. pieśń Bogurodzica

Wydawca dzieł Erazma z Rotterdamu i Cycerona

Karta z dzieła Mikołaja Kopernika
wydana w oficynie Jana Hallera
Jan Haller drukował także dzieła Erazma z Rotterdamu i Cycerona. To w jego drukarni wytłoczono debiut translatorski Mikołaja Kopernika. Był to łaciński przekład z greki zbioru 85 fikcyjnych listów obyczajowych, sielskich i erotycznych Teofilakta Symokatty, bizantyjskiego historyka z VII wieku, wydane pod tytułem Theophilacti Scolastici Simocatti Epistole morales, rurales at amatoriae, interpretatione latina (Teofilakta scholastyka Symokatty listy obyczajowe, sielskie i erotyczne w przekładzie łacińskim). Haller wydał także wiele druków muzycznych, m.in. Missale Wratislaviense (1503), Psalterium secundum morem Ecclesiae Cracoviensis (1518) oraz traktaty polskiego kompozytora epoki renesansu Sebastiana z Felsztyna: Opusculum musicae compilatum (1517) oraz Modus regulariter accentuandi (1518). W roku 1510 został właścicielem młyna papierniczego w Czerwonym Prądniku. 

1 komentarz:

  1. Uczyłam się o nim na Historii Książki. Studiowałam bowiem bibliotekoznawstwo. Ciekawy post.

    OdpowiedzUsuń