Książę humanizmu... Erazm z Rotterdamu

Erazm z Rotterdamu

Erazm z Rotterdamu, właściwie Gerhard Gerhardson, filolog, filozof i reformator religijny urodził się 26 października 1467 roku w Rotterdamie. Ten holenderski myśliciel był jednym z najsławniejszych humanistów epoki odrodzenia. Przeznaczony do stanu duchownego młodość spędził w klasztorach Niderlandów i północnej Francji. W roku 1498 wyjechał do Anglii, gdzie zaprzyjaźnił się ze słynnym pisarzem i  humanistą Tomaszem Morusem. Podróżował również po Włoszech, gdzie nawiązał kontakty z Akademią Florencką. W 1521 roku osiadł w Bazylei i rozwinął działalność naukową. W licznych pismach – pisał wyłącznie po łacinie – domagał się radykalnej reformy obyczajów i doktryny Kościoła w duchu ewangelicznym, kładąc nacisk na moralny charakter chrześcijaństwa. Zwalczał zabobon, filozofię scholastyczną, korupcję duchowieństwa, nieobyczajność mnichów, handel relikwiami i kult obrazów. Jednakże sam nie zdecydował się przejść na stronę reformacji, zapoczątkowanej przez Marcina Lutra. Religijny i życiowy ideał Erazma polegał na zgodności życia chrześcijańskiego z naturą ludzką. 

Działalność edytorska Erazma 

Pochwała głupoty, 
fragment pierwszego wydania

W działalności edytorskiej Erazm z Rotterdamu propagował i wydawał dzieła dawnych ojców Kościoła, m.in. Hieronima, Ambrożego czy Augustyna. Przygotował pierwsze greckie wydanie Nowego Testamentu, z łacińskim przekładem i komentarzami (1510). Głównymi polemicznymi i satyrycznymi utworami Erazma były: Enchiridion militis christiani (1502), Colloquia familiaria (1518), De libero arbitrio (1524) oraz słynna Pochwała głupoty (Mariae encomium) wydana w roku 1509 w Paryżu i za życia autora przełożona na wiele języków. W Polsce Pochwała głupoty znana była od razu po łacinie, ale na język polski została przetłumaczona dopiero w 1875 roku. Erazm z Rotterdamu zmarł 12 lipca 1536 roku w Bazylei.