Teatr... w starożytnym Rzymie

Teatr w Orange

Poza łaźniami Rzymianin chętnie spędzał czas w teatrze, w którym grano sztuki dramatyczne, w odeonie, przeznaczonym na koncerty i występy muzyczne, amfiteatrze, gdzie walczyli gladiatorzy oraz w cyrku, w którym odbywały się wyścigi rydwanów. Teatr – wywodzący się z Grecji – Rzymianie dostosowali do swoich potrzeb. Składał się on z amfiteatralnie ustawionych kamiennych ław (cavea) otaczających półkolem pustą przestrzeń (orchestra). Za orchestrą i na wprost ław wznosił się długi prostokątny budynek (gr. skene), zwykle zakończony wysuniętymi do przodu dwoma skrzydłami. Front tej sceny zdobiły kolumny i nisze, w które wstawiano przenośne dekoracje. W starożytnym Rzymie, w granych sztukach teatralnych nie było chóru, a aktorzy poruszali się po proscenium, skutkiem czego orchestrę zmniejszono do rozmiarów półkola.

Scena w teatrze w Pompejach

Teatry rzymskie często budowano na równinie, podczas gdy ławy teatru greckiego wsparte były o zbocze wzgórza. Aby głos aktorów skierować w stronę widowni, scena w teatrze rzymskim przykryta była drewnianym dachem nachylonym ku scenicznej budowli tak, iż tworzył on górną część rezonatora. Aby zwiększyć donośność głosu aktorów, w małych niszach znajdujących się między miejscami dla publiczności, umieszczano wazy gliniane lub miedziane. Nad teatrem rozciągano zasłonę (velum), która osłaniała widzów przed promieniami słońca. W dużych teatrach dostęp do ław prowadził przez vomitoria, tzn. bramy prowadzące do korytarza wewnętrznego, biegnącego dookoła budynku. Z korytarzy tych można było się również wydostać na zewnątrz licznymi schodami. A w razie deszczu widzowie mogli schronić się w korytarzach spełniających funkcję foyer.

Teatr w Pompejach

Jednym z najlepiej zachowanych teatrów starożytnych, mogących pomieścić przeszło 10 tysięcy widzów, jest pochodzący z I wieku p.n.e. w Orange. Ściana teatru wznosząca się za sceną miała 103 m długości, 37 m wysokości i 1,8 m grubości. Obecnie brakuje tu dachu nad sceną oraz kolumn i posągów. Spośród teatrów starożytnej Italii i Galii wymienić należy jeszcze teatry: Marcellusa w Rzymie, Pompejach, Herkulanum, Fiesole, Arles i Vaison-la-Romaine. Do wieku I p.n.e. budowano teatry drewniane. Były to najczęściej teatry przenośne, tzn. rozstawiane tylko na czas przedstawienia. W Rzymie znajdowały się również teatry murowane: Pompejusza, Balbusa i Marcellusa.