Biblioteka Sorbony... pierwsza biblioteka publiczna Paryża

Czytelnia Sorbony

W epoce średniowiecza zaczęły powstawać biblioteki uniwersyteckie. W roku 1253 jako jedno z kolegiów Uniwersytetu Paryskiego powstała Sorbona. Z czasem nazwę tę zaczęto odnosić do całego Uniwersytetu. Paryż posiadał swą słynną bibliotekę właśnie w Sorbonie. Według katalogu z 1338 roku jej zbiory wynosiły ponad 1700 woluminów rękopisów skatalogowanych i podzielonych na grupy rzeczowe w zależności od treści. W bibliotece ważniejsze i bardziej poczytne księgi umieszczone były w oddzielnej sali – czytelni. Tworzyły one rodzaj biblioteki podręcznej liczącej około 330 rękopisów. W czytelni księgi były rozłożone i przytwierdzone łańcuchami do 26 pulpitów.

Czytelnia Sorbony

Sorbona od chwili swego powstania miała pewien zapas książek pochodzących z darów. Jednak punktem zwrotnym w jej rozwoju było odziedziczenie w 1271 roku dużej prywatnej biblioteki Ryszarda de Fournival z Amiens – zmarłego w 1260 roku średniowiecznego poety i uczonego, bibliofila, który zgromadził cenną bibliotekę i udostępnił ją ogółowi – zwłaszcza młodzieży. Ryszard de Fournival stworzył dzieło Biblionomia, rodzaj katalogu, który stanowił klucz orientacyjny do piśmiennictwa zebranego w jego bibliotece. W dziele tym szczegółowo opisał 162 rękopisy, natomiast inne tylko wymienił. Znaczenie tego dzieła polega na tym, że Fournival wymienił w nim rękopiśmienne zabytki naukowe, które później zaginęły, a nazwiska autorów dzieł uważanych za anonimowe dawały pewność, że cytowane w Biblionomii księgi powstały przed rokiem 1250, czyli datą powstania fournivalowskiego katalogu. Biblioteka Fournivala licząca około 300 rękopisów, mimo publicznego charakteru, była własnością prywatną i po śmierci twórcy przeszła w ręce jego Gerarda d'Abbeville, który księgozbiór ów przekazał do kolegium Sorbony. Biblioteka ta właśnie dzięki darom wzbogacała swoje zbiory. 

Robert de Sorbon

Darczyńcą był również Robert de Sorbon – kanclerz uczelni, który przed śmiercią w roku 1274, księgozbiór swój przekazał bibliotece uniwersyteckiej. 

Kolegium założone przez Roberta de Sorbon otrzymało od swego fundatora jego własny księgozbiór. Biblioteka Sorbony składała się z dwóch części: „duża książnica” zawierała dzieła najczęściej używane, przytwierdzone łańcuchami do pulpitów; w „małej książnicy” przechowywano dublety bądź księgi rzadziej używane, wypożyczane za kaucją. […] W roku 1290 księgozbiór Sorbony liczył 1017 rękopisów. (Sven Dahl, Dzieje książki, s. 93).