Celtowie... i ich monety

Ojczyzną Celtów były tereny leżące na północ od Alp obejmujące górne dorzecza Rodanu, Renu i Dunaju. Od VI wieku p.n.e. Celtowie rozpoczęli wielokierunkową ekspansję, docierając m.in. do Wysp Brytyjskich, zachodniej Francji oraz Półwyspu Pirenejskiego. Inna grupa w IV wieku p.n.e. wyruszając z biegiem Dunaju, dotarła do Węgier, Tracji i Macedonii, a nieliczni przedostali się do Azji Mniejszej. Celtowie dotarli również na ziemie polskie. W połowie IV wieku p.n.e. pojawili się na Kujawach, Dolnym i Górnym Śląsku, a w Małopolsce około połowy III stulecia p.n.e. Celtowie, którzy nie zjednoczyli się nigdy w jedno państwo, w I wieku p.n.e. pobici zostali przez Rzymian, Germanów i Daków. Najprawdopodobniej wzmożone zapotrzebowanie na pieniądz wśród ludów celtyckich wystąpiło około 300 roku p.n.e. Jednakże apogeum działalności menniczej przypada na lata 150–50 p.n.e. 

Mennictwo celtyckie charakteryzuje się dużą różnorodnością, nie tylko pod względem formy i użytego metalu, ale również przedstawionych treści. Poszczególne grupy celtyckich plemion wzorowały się na monetach antycznych. Naśladownictwa te nie zawsze były dokładne, często wręcz dochodziła do głosu indywidualność Celtów. Z mennictwem złotym łączą się tzw. tęczowe miseczki, czyli nieduże celtyckie monety wybijane na terenach Europy środkowej pomiędzy Renem, Łabą i Niziną Węgierską. Były one wzorowane na złotych staterach macedońskich, jednakże ze zmienionym wizerunkiem. Na terytorium Polski Celtowie bili monety około połowy I wieku p.n.e., a świadczą o tym znalezione pod Krakowem formy do odlewania krążków menniczych, służących do produkcji monet ze złota i elektronu (stop złota i srebra) o nominałach 1 i  1/8 statera. 

Monety celtyckie były zróżnicowane pod względem przedstawień. Ich ikonografia to przede wszystkim wzorowane na greckich wizerunki bóstw, chociaż niejednokrotnie można również rozpoznać nawiązania do celtyckiej mitologii. Na monetach często Celtowie przedstawiali konie niekiedy z ludzką głową oraz wiele innych motywów zwierzęcych, z których wymienić można dzika, lwa, wilka, smoka czy ptaka. Na celtyckich monetach pojawiały się również wyobrażenia religijne: symbole solarne – koła, spirale, esownice, krzyże i motywy roślinne symbolizujące „drzewo życia” oraz lunarne – półksiężyc.