Gdzie Rzym, a gdzie... Awinion - niewola papiestwa

Pałac papieży w Awinionie

Awiniońska niewola papieży, zwana niewolą babilońską papiestwa, to okres rezydowania papieży w Awinionie i uzależnienia papiestwa od królów francuskich w latach 1309–1377. Była wynikiem dążności państw do wyzwolenia się spod zwierzchności Kościoła, a bezpośrednią przyczyną niewoli papieży był zatarg pomiędzy królem Filipem IV Pięknym a papieżem Bonifacym VIII. Doszło do tego w wyniku obłożenia przez króla podatkiem dóbr kościelnych we Francji na rzecz wojny z Anglią i protestu papieża w bulli Clericis laicos z roku 1296. Filip IV panował we Francji w latach 1285–1314 prowadząc wiele wojen. Do domen królewskich, czyli osobistych majątków, monarcha chciał przyłączyć Flandrię – bogatą prowincję – w której kwitł przemysł sukienniczy. Flandria była lennem angielskim i po opanowaniu jej monarcha stanął przed problemem oporu społeczeństwa przeciw rządom francuskim. W 1302 roku oddziały flandryjskie zadały klęskę Francuzom pod Courtrai. Polityka Filipa IV była bardzo kosztowna, na skutek tego król obłożył podatkiem posiadłości kościelne.

Bonifacy VIII

Duchowni zwrócili się więc do papieża Bonifacego VIII, wskazując, że zostały złamane prawa stanowe. Papież uważał, że władza kościelna jest nadrzędna wobec władzy świeckiej, a więc postępowanie Filipa IV jest naruszeniem jej prerogatyw. Bonifacy VIII zagroził klątwą każdemu, kto bez jego zgody odważy się nakładać podatki na duchowieństwo. Wobec takiego stanowiska król Francji zakazał wywozu złota i srebra poza granice państwa. Decyzja ta godziła w interesy finansowe kurii rzymskiej. Aby znaleźć oparcie prawne dla swojej polityki Filip IV w roku 1302 zwołał do Paryża przedstawicieli duchowieństwa, rycerstwa i mieszczaństwa, czyli tzw. stanów generalnych. Od tego czasu zgromadzenie to posiadało uprawnienia do nakładania nowych podatków. 

Filip IV Piękny

Konflikt pomiędzy królem a papieżem wciąż trwał. Doszło do dalszych zadrażnień, a kością niezgody stała się polityka personalna na skutek czego papież przygotował dokument, w którym wyklinał Filipa. Konsekwencją tego dokumentu byłoby unieważnienie wszystkich traktatów, jakie zawarła Francja. Aby do tego nie dopuścić, król wysłał agentów do Włoch, którzy mieli przeprowadzić detronizację papieża. Bonifacy VIII został porwany i uwięziony, następnie odbity, lecz wkrótce po uwolnieniu zmarł. Jego następcą został Klemens V, który na żądanie króla Francji w roku 1307 przeprowadził kasatę zakonu templariuszy, a w roku 1309 przeniósł stolicę papiestwa do Awinionu. I tak prawie przez 70 lat trwała tzw. niewola awiniońska papieży.