Sposób bicia monety... brakteat

Brakteat (z łac. brattea – blaszka) – moneta wybijana jednostronnie na bardzo cienkiej blaszce. Stempel odciśnięty wypukło na awersie pojawiał się jako wklęsły (negatyw) na rewersie. W postaci brakteatów bito przede wszystkim niskowartościowe denary, które emitowano od XII do XIV wieku. Powstanie i upowszechnienie brakteatów stanowiło wynik zmiany techniki menniczej, a nie systemu pieniężnego. Brakteaty są rodzajem monety właściwym dla Europy środkowej, szeroko wówczas rozumianej. Posługiwano się nimi w Niemczech wschodnich i południowych, w Polsce, w Czechach, na Węgrzech, w Austrii, a na północy - w Dani i Szwecji oraz w państwie krzyżackim. 

brakteat "hebrajski" Mieszka Starego (po prawej)

Na brakteatach polskich widnieją postacie ludzkie, stojące lub siedzące, czasem w szatach duchownych, popiersia, głowy w koronach, w mitrach książęcych i biskupich, w aureolach; także zwierzęta, jak na przykład konie, jelenie, wiewiórki, koziorożce i lwy oraz orły i inne ptaki, ryby; rośliny i ich elementy, a więc kwiaty, lilie, drzewa, liście; budowle świeckie i kościelne...

brakteaty tzw. denary krzyżowe (poniżej)

Cechą wspólną brakteatów, wyróżniającą je spośród innych monet, była ich wielka kruchość. Łamliwe brakteaty nie nadawały się do długotrwałego lub intensywnego obiegu. Zwykle dwa razy do roku następowała ich wymiana. Wycofywano z obiegu monety stare, a w zamian za nie, z nowej emisji, otrzymywano mniej monet. Posiadacz monet tracił… W takiej sytuacji zapobiegano gromadzeniu pieniądza i wymuszano obrót pieniędzmi. Taka polityka prowadziła do stabilnego rozwoju gospodarczego. W Polsce brakteaty to monety charakterystyczne przede wszystkim dla okresu rozdrobnienia feudalnego. 

brakteat Bolesława Krzywoustego

Wszystkie brakteaty polskie z końca XII wieku i ogromna ich większość z XIII stulecia pochodzą z mennic książęcych. "Epoka brakteatów” zakończyła się w I połowie XIV stulecia.