Najstarsza po polsku... Biblia królowej Zofii

Biblia została sporządzona na zamówienie królowej Zofii, czwartej żony Władysława Jagiełły, pochodzącej z Rusi księżniczki holszańskiej. Biblia została przetłumaczona na język polski przez kapelana królowej Andrzeja z Jaszowic. Kopiowaniem księgi w latach 1453-1455 zajmowało się kilku pisarzy. Ostatni z nich, Piotr z Radoszyc, przepisywanie części kodeksu ukończył 6 maja 1455 roku w Nowym Mieście Korczynie. Biblia królowej Zofii - rękopis pergaminowy in folio - nie została ukończona. Pierwotnie  składała się z dwóch tomów. Pierwszy – Stary Testament  - zawierał 470 kart, z którego do II wojny światowej zachowało się jedynie 185.  Z drugiego tomu  odnaleziono 5 kart na początku XVII wieku. Zostały one użyte na oprawę książek przez introligatora J. Dittmana w Jaworze. Na początku XVI wieku została dokończona iluminacja na pierwszej karcie. Na dolnym marginesie naklejono dwa barwne drzeworyty, które przedstawiały herby Orła Polskiego i Pogoni litewskiej. W drugiej połowie wieku XVI Biblia była własnością rodziny Krotoskich, którzy w 1562 roku ufundowali do niej oprawę. A już na początku wieku XVII znalazła się w Baranowie, w bibliotece u Rafała Leszczyńskiego. Nie wiadomo w jaki sposób, ale w 1708 roku pojawiła się na Węgrzech w bibliotece kolegium kalwińskiego w Sarospotak. Z tego powodu Biblia ta określana jest dwoma nazwami: Biblia królowej Zofii lub Biblia Szaroszpotacka. Na Węgrzech podczas II wojny światowej uległa zniszczeniu. Do naszych czasów zachowały się dwie karty, które znajdują się w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Natomiast fragment jednej karty posiada Biblioteka Muzeum Narodowego w Pradze.