Tapiseriami (z
fran. tapisserie) nazywamy
wielobarwne tkaniny dużych rozmiarów ze skomplikowanymi przedstawieniami
figuralnymi, krajobrazowymi lub heraldycznymi. Od średniowiecza w całej Europie
były one ozdobą wnętrz reprezentacyjnych, mieszkalnych oraz kościelnych. Znane są jako arrasy lub gobeliny.
 |
| Dama z jednorożcem, Francja, XV wiek |
Technika
tapisjerska była już znana w starożytności. W epoce podbojów arabskich została przeniesiona
na Półwysep Iberyjski. We wczesnym średniowieczu posługiwano się nią we Francji
i w Niemczech. W południowych Niderlandach, we Flandrii, za czasów mecenatu
artystycznego książąt burgundzkich technika ta osiągnęła wysoki poziom. Od
końca XIV do połowy wieku XV najsłynniejszym centrum wyrobu kobierców
obrazowych było miasto Arras, w północnej Francji. Jego miejsce około roku 1450
zajęło Tournai, a na przełomie wieków XV i XVI – Bruksela.
Tapiseria to tkanina
artystyczna o jednej osnowie, która całkowicie ukryta jest pod gęsto zbijanymi różnokolorowymi
nićmi wątku, tworząc barwną płaszczyznę. Wątek złączony jest z osnową zwykle
splotem prostym, chociaż czasem pojawia się w tkaninach splot rządkowy. Do
wyrobu tapiserii używano cienkiej wełny z wysokogatunkowego runa
owczego oraz jedwabiu. Kolorystyka wełny, jak i jedwabiu była bardzo bogata. Często
do wątku tapiserii wprowadzano cieniutkie nitki złote i srebrne. Tapiserie tkano
na specjalnych warsztatach, na których długość osnowy dostosowywano do rozmiarów
projektowanych tkanin. Uzyskiwany przez przeplatanie osnowy wielobarwnymi nićmi
wątku obraz narastał w poprzek osnowy.
Istniały dwa typy
warsztatów tapisjerskich. W jednym z nich ustawienie osnowy było pionowe, w
drugim poziome. Warsztatu poziomego używano we Flandrii, pionowego natomiast we
Francji. Praca tkacza była bardzo mozolna, a tempo jej wykonania zależało od
grubości przędzy, wymaganej ilości kolorów oraz stopnia skomplikowania wzoru.
W historii Polski
największego zakupu tapiserii we Flandrii dokonał król Zygmunt August tworząc
słynną kolekcję arrasów wawelskich.
Satyry trzymają kartusz z monogramem Zygmunta II Augusta, Bruksela, około 1560. Zamek Królewski na Wawelu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz