Lampa... żeby było jaśniej

Lampy olejowe

Najwcześniejszym rodzajem lamp oświetleniowych były lampy olejowe, które wyrabiano z gliny, kamienia, rzadziej z brązu. Używali ich już Egipcjanie, Grecy i Rzymianie. W lampach wówczas palono głównie oleje roślinne, które dawały płomień nikły i kopcący. Używano w nich prostego knota kręconego, który palił się na powietrzu. Z powodu małej siły światła pojedynczej lampy łączono je po kilka, wieszając na tzw. lampadariach. Dopiero wiek XVIII przyniósł postęp w technice oświetlenia. Do lamp wprowadzono szklany kominek i plecione knoty. Początkowo były one płaskie, później - o przekroju kolistym. W 1790 roku Argaut poprawił efekt oświetleniowy lamp olejowych, stosując po raz pierwszy knot kolisty pusty wewnątrz. Udoskonalenia te niewiele wzmacniały siłę światła, gdyż nadal palono olejami ciężkimi.  

Lampy gazowe

W roku 1785 roku w Belgii Jan Minckelers zaczął stosować lampy gazowe. Natomiast Filip Lebou skonstruował pierwszą lampę gazową na gaz uzyskany z suchej destylacji drewna i węgla. Na początku XIX wieku - w roku 1806 - zastosowano po raz pierwszy oświetlenie gazowe w miejscu publicznym - w teatrze londyńskim. Wykonawcą tego pomysłu był Niemiec Wintzler. Od roku 1820 w powszechnym użyciu były lampy gazowe konstrukcji Nielsona, które dawały płaski wachlarzowy płomień. Ze względu na niską cenę i nieskomplikowaną obsługę, stosowano je  przez cały wiek XIX. 

W roku 1826 Goldsworthy Gurney przeprowadził pierwsze próby z lampami gazowo-żarowymi. Badania nad udoskonaleniem oświetlenia trwały nadal. Dużym postępem był palnik Bunsena (1855), w którym regulowano dopływ powietrza. W 1885 roku Karol Auer von Welsbach wymyślił "koszulkę" lampy gazowej, która zrewolucjonizowała oświetlenie ulic oraz pomieszczeń publicznych. 

Lampy naftowe 

W roku 1852 Polak Ignacy Łukasiewicz w wyniku destylacji ropy naftowej otrzymał naftę. Rok później (1853) zastosował ją w wynalezionej przez siebie lampie naftowej do oświetlenia wystawy apteki Mikolascha we Lwowie. Skonstruowana przez niego lampa stanowiła ogromny postęp w technice oświetleniowej. Sukcesem Łukasiewicza było wprowadzenie tego typu oświetlenia w lwowskim szpitalu. Kolejnym wynalazkiem XIX stulecia była żarówka. W 1872 roku Rosjanin Łodygin wynalazł żarówkę z drutem grafitowym, a lampę żarową ulepszył Thomas Edison w roku 1879, umieszczając bardzo cienką nić węglową w szklanej gruszce pozbawionej powietrza.