Przypomnijmy sobie z mitologii greckiej mit o Narcyzie, który ujrzawszy swoje odbicie w wodzie zakochał się... w sobie. Było to na pewno pierwsze lustro... Kultura grecka i helleńska, rozmiłowana w urodzie ciała, bez lustra jest wręcz nie do pomyślenia. Przejęte od Egipcjan zwierciadło było przedmiotem kosztownym, dostępnym tylko przedstawicielom, a raczej przedstawicielkom, klasy panującej.
Te przedmioty luksusu były z polerowanego metalu, przeważnie z brązu, często posrebrzanego lub pozłacanego, czasami również ze srebra lub złota. Miały one kształt owalny lub okrągły, a polerowana powierzchnia była z lekka wklęsła lub wypukła. W związku z tym wielkość odbijanych przedmiotów była pomniejszona - przy powierzchni wklęsłej, a powiększona – przy wypukłej. Lustra greckie zazwyczaj były ręczne, zaopatrzone w rękojeść.
Greckie zwierciadło z rękojeścią po prawej i stojące po stronie lewej z IV w. p.n.e.
Wytwarzano także lustra stojące i lustra z pokrywą. Najdawniejszymi są tzw. zwierciadła typu korynckiego, które posiadały rękojeść złożoną z: małego dysku, podłużnego trzonu i płytki prostokątnej, zazwyczaj z postaciami sfinksów lub jakiejś sceny mitycznej. Rękojeść przybierała najrozmaitsze kształty, również postaci kobiecej. Czasami odlewano ją z metalu razem z tarczą lustrzaną, a niekiedy dosztukowywano ją do tarczy. Najczęściej była zrobiona z drewna lub kości. Czasem okładano ją cienką blachą brązową, na której wytłaczano różne postacie, np. orły, koguty, lwy, sfinksy. Od tarczy lustrzanej do uchwytu rękojeści przejście tworzyła zwykle prostokątna płytka, ozdobiona palmetami lub ślimacznicami, scenami mitycznymi lub rodzajowymi. Bywało, że tarczę lustrzaną oprawiano w drewnianą ramę, jednakże Grecy rzadko zdobili rytem lub reliefem jej odwrotną stronę. Wystarczało im, że rękojeść lustra była zdobiona.
Greckie zwierciadło stojące, z brązu, V w. p.n.e.
Lustra stojące pojawiły się w Koryncie w połowie VI w. p.n.e., a już w wieku V p.n.e. cieszyły się dużym powodzeniem. Za podstawę takiego zwierciadła służyła zwykle postać kobieca, a rzadziej motyw architektoniczny. Postać kobiety często jedną ręką ogarniała szatę, a w drugiej ręce trzymała jakiś przedmiot, np. gołębia, owoc granatu, kwiat, szyszkę. Czasami kobieta była naga.
W połowie V wieku p.n.e. pojawiły się lustra z pokrywą, a swą doskonałość osiągnęły w wieku IV p.n.e. Zwierciadła te składały się z dwóch części: płyty lustrzanej i pokrywy, zwykle nieznacznie większej od płyty. Obie części ściśle do siebie przylegały i niekiedy połączone były zawiasami. Często pokrywa ozdobiona była reliefem na stronie zewnętrznej, który początkowo wytłaczano, później odlewano. Niekiedy wykonywano ryt na wewnętrznej stronie pokrywy (z lekka wklęsłej), często posrebrzany. W reliefach i rytach helleńskich przeważnie przedstawiano sceny mityczne.
Grecka pokrywa zwierciadła z brązu z reliefem, IV w. p.n.e.
W Grecji zwierciadła były prawie wyłącznie przedmiotami, z których korzystały kobiety. A gdy Greczynka była właścicielką lustra z pokrywą to mogła korzystać z obu powierzchni polerowanych – wewnętrznej strony pokrywy (wówczas, gdy nie było zdobień) i płyty lustrzanej.
Grecka pokrywa zwierciadła z brązu z reliefem, III w. p.n.e.
Lustra z rękojeścią lub pokrywą najczęściej trzymano w ręce, czasami opierano je lub wieszano, gdyż zaopatrzone były w obrączki przymocowane do rękojeści lub pokrywy, które służyły do zawieszania. Greczynka przed lustrem spędzała wiele czasu, czesała się i stroiła, a po jej śmierci trafiało ono do grobu.
Głównym ośrodkiem produkcji luster w starożytnej Grecji był Korynt.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz